Natuurlijke taalverwerking (Natural Language Processing, NLP) omvat alle methoden en technologieën waarmee machines menselijke taal, in tekst of spraak, kunnen begrijpen, genereren, interpreteren of bewerken. NLP bevindt zich op het snijvlak van taalkunde, informatica en kunstmatige intelligentie en probeert computers talige vaardigheden te geven die rekening houden met de complexiteit, ambiguïteit en rijkdom van natuurlijke talen. In tegenstelling tot systemen die formele talen (zoals programmeertalen) verwerken, moet NLP omgaan met semantische ambiguïteit, polysemie, variabele syntaxis en de impliciete context van menselijke taal.
Toepassingsgevallen en voorbeelden
NLP wordt gebruikt voor sentimentanalyse op sociale media, automatische vertaling (Google Translate, DeepL), tekstgeneratie (chatbots, spraakassistenten), automatische samenvatting van documenten, informatie-extractie (zoekmachines, geautomatiseerde monitoring), grammaticale correctie, spraakherkenning en spraaksynthese.
Bijvoorbeeld, automatische e-mailantwoordsystemen gebruiken NLP om de inhoud van berichten te begrijpen en relevante suggesties te doen. Bedrijven zetten NLP in om klantfeedback te analyseren en opkomende trends of problemen te detecteren.
Belangrijkste software, libraries en frameworks
Bekende NLP-frameworks en libraries zijn NLTK (Python), spaCy, Stanford NLP, OpenNLP en CoreNLP. Voor deep learning zijn Transformers (Hugging Face), Fairseq (Facebook), BERT, GPT en T5 belangrijke tools. Spraakherkenning gebruikt vaak Kaldi, DeepSpeech en Wav2Vec. Voor automatische vertaling zijn MarianNMT en OpenNMT populair.
Recente ontwikkelingen en trends
Recente doorbraken zijn vooral te danken aan grote taalmodellen (LLM's) zoals GPT-4, BERT en LLaMA, die complexe taken rondom begrijpen, genereren en vertalen van tekst op bijna menselijk niveau uitvoeren. Trends zijn de integratie van NLP in multimodale systemen (tekst, beeld, audio), optimalisatie van modellen voor efficiënt gebruik van middelen en het verbeteren van robuustheid tegen taalgerelateerde bias en fouten. Daarnaast wordt NLP steeds vaker afgestemd op specifieke domeinen zoals zorg, recht en financiën.