De Fransen en AI in de gezondheidszorg: tussen pragmatische acceptatie en eisen voor transparantie

Afgelopen maart ondervroeg FLASHS voor MedTech Galeon een panel van 2.003 Fransen van 18 jaar en ouder, representatief voor de Franse bevolking, om hun perceptie van AI in de gezondheidszorg te begrijpen. 

Het onderzoek onthult een groeiende maar ongelijke vertrouwdheid met deze technologieën. Hoewel 64% van de respondenten (70% van de mannen tegen 58% van de vrouwen) zegt gehoord te hebben van medische AI, schat slechts 10% dat ze er een diepgaande kennis van hebben. De kloof is duidelijk tussen de geslachten, maar ook tussen de generaties. De 18-24-jarigen zijn veel meer geneigd AI te gebruiken (68%), terwijl slechts 10% van de 65-plussers dat heeft gedaan.

Deze verschillen weerspiegelen niet alleen verschillen in blootstelling aan innovatie. Ze kunnen ook verschillende houdingen ten opzichte van risico, autonomie in medische besluitvorming of vertrouwen in geautomatiseerde systemen weerspiegelen.

Toch blijft het vertrouwen in deze tools verdeeld: 43% van de Fransen hecht enig geloof aan de antwoorden van AI zoals ChatGPT of Google Gemini op het gebied van gezondheid, tegenover 45% die wantrouwig blijft. Volledig vertrouwen blijft marginaal (4%), terwijl absolute wantrouwen sterker is (16%).

Het waargenomen potentieel is echter reëel: diagnose (48%) en therapeutisch onderzoek (47%) staan bovenaan de lijst van de meest relevante toepassingen. De meer perifere functies - zoals administratieve automatisering of epidemiologische monitoring - wekken minder maar nog steeds tastbare interesse. Slechts 13% vindt dat AI geen toegevoegde waarde biedt aan de gezondheidssector.

Onder degenen die een AI hebben geraadpleegd voor gezondheidsgerelateerde onderwerpen, zegt zes op de tien dat ze de ontvangen aanbevelingen hebben gevolgd. Een aanzienlijk deel (17%) past de adviezen van AI toe zonder medisch overleg, wat de vraag oproept naar een striktere regulering in een sector die historisch is geregeld door principes van verantwoordelijkheid, voorzorg en traceerbaarheid.

De kwaliteit van de invoergegevens, die vaak heterogeen en soms bevooroordeeld zijn, bepaalt direct de kwaliteit van de aanbevelingen die door AI worden gegenereerd. Bovendien beperkt de ondoorzichtigheid van de gebruikte algoritmen, met name in zogenaamde "black box"-systemen, het begrip van de gegenereerde beslissingen, zelfs door gezondheidsprofessionals zelf.

Terwijl menselijke fouten over het algemeen worden gerelativeerd afhankelijk van de complexiteit van het geval, wordt een algoritmische fout gezien als een systeemfout, dus veel minder getolereerd: slechts 9% van de Fransen accepteert dit, tegenover 20% voor een menselijke fout.

Wanneer de Fransen worden gevraagd naar het vermogen van AI om menselijke vaardigheden te overtreffen, neemt een relatieve meerderheid een genuanceerde positie in. Slechts 12% denkt dat het over de gehele zorgketen betrouwbaarder zou kunnen worden dan artsen. Maar meer dan de helft (53%) erkent dat het professionals zou kunnen overtreffen in bepaalde gerichte, voornamelijk technische gebieden, zoals de analyse van medische beelden of de vroege detectie van zwakke signalen.

Dehumanisatie van zorg is de belangrijkste zorg van de Fransen (34%), gevolgd door het risico op fouten (28%) en het gebrek aan menselijke controle (24%). Hoewel 30% van de respondenten bereid is een operatie te accepteren die uitsluitend door AI wordt uitgevoerd, benadrukt 40% de noodzaak van de aanwezigheid van een arts.

De Fransen geven de voorkeur aan een hybride aanpak: bijna de helft (49%) is voorstander van het idee dat hun arts AI gebruikt om een diagnose te verfijnen of een behandeling aan te bevelen. Een belangrijke les uit de studie is de vraag naar transparantie. Voor 4 op de 5 Fransen is het essentieel om geïnformeerd te worden over het gebruik van AI in hun zorgtraject, en bijna de helft wil de precieze modaliteiten kennen. Deze eis betreft alle generaties en wordt waargenomen ongeacht het geslacht.

Ethisch toezicht en duidelijkheid van praktijken zullen dus bepalend zijn voor de acceptatie van AI in de komende jaren op het gebied van gezondheidszorg.