In kort : De conferentie "Choose Europe for Science" vond plaats in de Sorbonne, waar president Emmanuel Macron een investering van 100 miljoen euro aankondigde om buitenlandse onderzoekers naar Frankrijk te trekken. Hij benadrukte het belang van vrijheid in wetenschappelijk onderzoek en veroordeelde politieke inmenging, terwijl hij de EU's inzet voor onafhankelijkheid en integriteit van onderzoek herbevestigde.
Zoals aangekondigd tijdens de lancering van het platform "Choose France for Science" afgelopen april, dat tot doel heeft Franse onderzoeksinstellingen in staat te stellen de relevantie van projecten van buitenlandse onderzoekers die zich in Frankrijk willen vestigen te evalueren, vond de conferentie "Choose Europe for Science" gisteren plaats in de Sorbonne in aanwezigheid van Emmanuel Macron en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen. De president van de Republiek kondigde een investering van 100 miljoen euro aan in het kader van France 2030 om deze wetenschappers in staat te stellen hun onderzoekswerk op het oude continent voort te zetten.
Voor Emmanuel Macron is een vrije en open wetenschap een morele en menselijke imperatief. Tijdens zijn slottoespraak waarschuwde hij voor elke vorm van politieke inmenging in de richting van onderzoek.
Verwijzend naar het beleid van de Trump-administratie — budgetbeperkingen voor onderzoek, afschaffing van beurzen, beperking van het gebruik van bepaalde termen met betrekking tot inclusie of klimaatverandering, verklaarde het staatshoofd dat de Europese Unie zich sterk verzet tegen "een dictaat dat zou inhouden dat een regering, welke dan ook, zou kunnen zeggen: het is verboden om dit of dat te onderzoeken, en dat het verboden zou zijn om onderzoek te doen naar de gezondheid van vrouwen, dat het verboden zou zijn om onderzoek te doen naar orkanen ...".
Hij hekelde een diepe breuk met de wetenschappelijke geschiedenis van de grote democratieën:
"Niemand had een paar jaar geleden kunnen bedenken dat een van de grootste democratieën ter wereld onderzoeksprogramma's zou schrappen omdat het woord 'diversiteit' in dat programma stond. Niemand kon denken dat een van de grootste democratieën ter wereld in één klap de mogelijkheid zou elimineren om visa te hebben voor deze of gene onderzoeker, soms van degenen die hadden bijgedragen aan zijn eigen digitale veiligheid. Niemand had kunnen denken dat deze zeer grote democratie ter wereld, wiens economische model zo sterk is gebaseerd op vrije wetenschap, op innovatie en op zijn vermogen om, overigens, gedurende de afgelopen drie decennia, meer te innoveren dan de Europeanen en die innovatie meer te verspreiden, zo'n grote fout zou maken. Maar hier zijn we dan."
Voor hem zijn de onafhankelijkheid en integriteit van wetenschappelijk onderzoek essentiële pijlers van onze democratieën. "Choose Europe for Science" wil ook een relais zijn van de beweging "Stand Up for Science", geïnitieerd door Amerikaanse onderzoekers die bezorgd zijn over deze politieke verschuivingen, en die actieve steun heeft gekregen van veel Europese instellingen.
In Frankrijk hebben verschillende actoren snel positie ingenomen. Het CNRS heeft het programma "Choose CNRS" gelanceerd om de opvang van bedreigde onderzoekers te vergemakkelijken, terwijl de Universiteit van Aix-Marseille een specifiek mechanisme heeft geopend, "Safe Place for Science". Het Pasteur Instituut en de Universiteit van Montpellier hebben ook hun bereidheid getoond om bij te dragen aan deze mobilisatie. Honderden wetenschappers zouden vandaag klaar zijn om zich in Frankrijk te vestigen, hoewel de salarissen daar lager zijn dan in de Verenigde Staten.
Aan Franse onderzoekers, die ook bezorgd zijn over de budgettaire beperkingen in ons land, verzekerde hij:
"En ik zeg het met kracht, een buitenlandse onderzoeker zal geen Franse of Europese onderzoeker vervangen. Het is de geest van de wetenschap zelf om deze samenwerking, deze stimulans, dit gesprek te zoeken. Daarom zal het een specifieke financiering zijn die zo wordt ingezet en vandaag wordt aangekondigd".
500 miljoen euro van de EU om de aantrekkelijkheid van het continent te versterken
Op zijn beurt wil de Europese Unie haar rol als wetenschappelijk motor bevestigen. Enkele momenten voor de toespraak van Emmanuel Macron kondigde de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, een budget van 500 miljoen euro aan voor de periode 2025-2027, bedoeld om van Europa een echte "aantrekkingspool voor onderzoekers" te maken. Benadrukkend de stabiliteit van Europese investeringen en de kwaliteit van de infrastructuur, benadrukte ze de noodzaak om de huidige tekortkomingen van het Europese wetenschappelijke landschap te overbruggen. Onder de aangekondigde maatregelen zijn de oprichting van een zevenjarige "superbeurs", de verdubbeling van aanvullende onderzoeksbeurzen tegen 2027, evenals een gedeeld doel met de lidstaten: de uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling tegen 2030 op 3% van het BBP brengen.
Met de wens om deze positionering duurzaam te verankeren, wil de Commissie de vrijheid van wetenschappelijk onderzoek verankeren in het Europese recht, via een toekomstige wetgeving gewijd aan de Europese Onderzoeksruimte.
Cet article publirédactionnel est publié dans le cadre d'une collaboration commerciale